Scheepswerf Vooruit

Twaalf metaalbewerkers, één droom 

Twaalf metaalbewerkers die elke week een dubbeltje contributie betalen, een gehuurd stukje grond in Koog aan de Zaan met daarop een zelfgebouwde loods van gebruikte golfplaten, een veldsmidse en een lasapparaat. Dat waren 83 jaar geleden de ingrediënten voor de Coöperatieve Vereniging Vooruit. Vandaag de dag ziet Scheepswerf Vooruit er heel anders uit: op het 12.000 vierkante meter grote terrein vindt men langshellingen, dokken, een scheepsbouwhal en een bankwerkerij. Hier kan werkelijk elke klus worden geklaard. De droom die de twaalf metaalbewerkers destijds hadden, is uitgekomen. Hun geschiedenis begint op 23 juni 1921, wanneer zij de Associatie van Metaalbewerkers Vooruit oprichten. De leden maken plannen voor een eigen werf. Om daar kapitaal voor bij elkaar te sparen, bouwen zij twee roeibootjes voor de verhuur en voeren zij kleine reparaties uit. Het geld dat de associatie daarmee verdient, besteedt zij aan advertenties in weekbladen, in de hoop opdrachten binnen te slepen. 

Vooruit barst uit haar voegen 

Drie jaar later staat er een heuse scheepshelling langs de Sluissloot in Koog aan de Zaan. Er komen steeds grotere opdrachten binnen: onderhoud en reparatie van dekschuiten, maar ook de eerste nieuwbouwopdrachten. De zaken gaan zó goed, dat de leden in 1927 besluiten de Coöperatieve Vereeniging Scheepswerf Vooruit te stichten. De opdrachten blijven binnenstromen, vooral voor het bouwen van dekschuiten met de Zaanse maat – afgestemd op de sluizen in de Zaanstreek. Vooruit barst inmiddels bijna uit haar voegen aan de ondiepe sloot langs het Sluispad. Gelukkig is er een oplossing: in 1935 kan de Coöperatie terecht op een prachtige locatie aan de Zuiddijk in Zaandam, 500 meter van het punt waar de Voorzaan in het Noordzeekanaal uitmondt.

Daar bouwen de leden twee sleephellingen, een loods en een verfmagazijn. Door de perfecte ligging aan diep water kunnen er nu ook grotere schepen worden drooggezet en gerepareerd, wat tot nieuwe opdrachten leidt. De coöperatieve gedachte wordt ondertussen langzaam maar zeker losgelaten. In 1936 komen de eerste mensen in loondienst. 

Oorlogstijd 

Maar aan de voorspoed komt een einde als de oorlog uitbreekt. Omdat de coöperatie weigert opdrachten voor de Duitsers uit te voeren, is het behelpen. Met hier en daar een reparatieklus weet Vooruit net haar hoofd boven water te houden. In de jaren na de oorlog gaat het al snel weer voor de wind. De werf wordt uitgebreid met de aankoop van aangrenzende stukken grond. Nieuwe tijden zorgen voor veranderende werkzaamheden. Gemotoriseerde vaartuigen doen hun intrede en scheepsreparaties en verbouwingen worden steeds complexer. Het aantal medewerkers groeit ondertussen gestaag naar 25 (en een vijftal in dienst van onderaannemers).

Stuk voor stuk gemotiveerde en (intern) geschoolde mensen die van alle markten thuis zijn: nieuwbouw, reparatie, onderhoud, verbouwingen, verlengen en verkorten van schepen en schadereparaties. De werf beschikt tegenwoordig over twee langshellingen, drie drijvende dokken voor schepen tot maximaal 70 meter, 140 meter afbouwkade, een scheepsbouwhal van 50 bij 30 meter, een bankwerkerij en een aantal hijskranen. Vakmanschap stond bij de geboorte van Vooruit in 1921 hoog in het vaandel. In 82 jaar tijd is er een hoop veranderd op het gebied van scheepsbouw en -reparatie. Maar kwaliteit is nog steeds één van de peilers onder het succes van Scheepswerf Vooruit Hijsvermogen (10 ton)